ΕΞΩΛΕΜΒΙΟΙ ΚΙΝΗΤΗΡΕΣ
Οι εξωλέμβιες μηχανές είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς και καλύπτουν τις ανάγκες ενός μεγάλου εύρους σκαφών αναψυχής από μικρά βαρκάκια μέχρι επαγγελματικά σκάφη και ταχύπλοα που αγγίζουν πολύ υψηλές ταχύτητες.
Ως προς την ισχύ τους διαθέτουν μια γκάμα που ξεκινά από τους δύο ίππους και φθάνει μέχρι τους 300 ίππους(!).
Η πρώτη εξωλέμβια μηχανή ανακαλύφθηκε στην Αμερική το 1912 από τον Όλεγκ Εβινρουντ και επρόκειτο για έναν δίχρονο κινητήρα. Με την ανακάλυψη αυτού του τύπου το σκάφος αναψυχής διαδόθηκε στα λαϊκά στρώματα, αφού αποτελούσε κτήμα μόνο των πλουσίων.
Υπάρχουν δύο μεγάλες κατηγορίες εξωλέμβιων μηχανών που διαφέρουν ως προς τους χρόνους καύσης. Έτσι έχουμε τους δίχρονους και τους τετράχρονους. Τα κύρια χαρακτηριστικά των δίχρονων είναι η πιο απλή κατασκευή τους αφού διαθέτουν λιγότερα μέρη, και κατ’ επέκταση είναι ποιο ελαφριές, ενώ το παραγόμενο έργο πραγματοποιείται όπως άλλωστε υποδηλώνει και η ονομασία τους σε δύο χρόνους. Αποτέλεσμα όλων των παραπάνω είναι η ακαριαία απόκριση και οι υψηλές επιδόσεις. Ως μειονεκτήματα θεωρούνται οι περισσότερες καταπονήσεις, συγκριτικά πάντα με ένα κλασικό τετράχρονο καθώς επίσης και η αυξημένη κατανάλωση.
Από την άλλη μεριά, οι τετράχρονοι κινητήρες εκτελούν πιο ομαλή λειτουργία και είναι πιο οικονομικοί στην κατανάλωση καυσίμων δεν έχουν όμως την χρήσιμη δύναμη στη θάλασσα των δίχρονων και είναι πιο βαριοί.
Στις μέρες μας η γοργή τεχνολογική εξέλιξη παρέσυρε και τον τομέα των κινητήρων. Έτσι προέκυψαν προηγμένες δίχρονες εξωλέμβιες με χαμηλή κατανάλωση καυσίμων και λίγους εκπεμπόμενους ρύπους στα καυσαέρια. Η υψηλή τεχνολογία όμως πληρώνεται προς το παρόν λοιπόν οι μηχανές αυτές έχουν υψηλό κόστος κτήσης το οποίο αποσβένεται σταδιακά με την πάροδο του χρόνου.
Οι τετράχρονοι κινητήρες έχουν εξελιχθεί επίσης, τρανή απόδειξη άλλωστε είναι η δυναμική πλέον παρουσία τους στο χώρο των εξωλέμβιων ενώ την προηγούμενη δεκαετία είχαν πολύ μικρή παρουσία στο χώρο. Με δεδομένη άλλωστε και την εμπορικότητα τους, φαίνεται να έχουν αποκτήσει μάλιστα και αρκετούς θαυμαστές.
Στον ανταγωνισμό υπάρχουν ορισμένα ονόματα που έχουν ήδη καθιερωθεί και προέρχονται από δύο Ηπείρους με μεγάλη ιστορία στις μηχανές εσωτερικής καύσεως, την Αμερική με τις εξωλέμβιες μηχανές Johnson Evinrude και Mercury και την Ιαπωνία με του κολοσσούς Yamaha Honda Suzuki και Tohatsu.
Η ιταλική εταιρεία Selva είναι η μοναδική ευρωπαϊκή στο χώρο και παράγει στην πλειοψηφία της κλασσικούς δίχρονους.
Ο τεχνολογικός πόλεμος που έχει ξεσπάσει μεταξύ των εταιρειών είναι μεγάλος με αποτέλεσμα να έχουν προκύψει από τη γραμμή παραγωγής τους αληθινά τεχνολογικά θαύματα. Θα πρέπει να τονίσουμε πως οι μηχανές αυτές έχουν μελετηθεί πάρα πολύ αφού οι συνθήκες λειτουργίας τους είναι εξορισμού σκληρές, βλέπετε η θάλασσα είναι ένα πολύ ζωντανό περιβάλλον και διαβρώνει εύκολα ακόμη και τα μέταλλα.
Τα εργοστάσια παραγωγής κινητήρων για να προωθήσουν περαιτέρω το προϊόν τους έχουν επενδύσει σε εταιρείες κατασκευής σκαφών αναψυχής ώστε να μπορούν να διαθέσουν ένα ολοκληρωμένο πλέον πακέτο σκάφους-μηχανής σε πιο ελκυστική τιμή.
Στη χώρα μας αντιπροσωπεύονται όλες οι μάρκες εξωλέμβιων μηχανών με ένα ισχυρό δίκτυο αντιπροσώπων και μηχανικών.
ΣΩΣΤΗ ΧΡΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ
Η σωστή λειτουργία και ασφάλεια της εξωλέμβιας μηχανής, εξαρτάται από τη σωστή συντήρηση και χρησιμοποίησή της, σύμφωνα με τις οδηγίες και προδιαγραφές του κατασκευαστή της.
Οι γενικοί κανόνες για τη σωστή χρήση και συντήρησή τους είναι οι εξής:
ΣΩΣΤΗ ΧΡΗΣΗ
- Όταν τίθεται σε λειτουργία η εξωλέμβια μηχανή πρέπει η εξαεριστική βαλβίδα του ρεζερβουάρ της βενζίνης να είναι ανοικτή.
- Πρέπει να γίνεται προθέρμανση του κινητήρα για λίγα λεπτά πριν την εκκίνηση.
- Όταν το σκάφος ακινητεί δεν πρέπει να μαρσάρετε το κινητήρα στο ΜΑΧΙΜUΜ γιατί η ψύξη σ’ αυτή τη φάση λειτουργίας είναι ελλιπής.
- Όταν η μηχανή λειτουργεί, δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να αποσυνδεθούν τα καλώδια από τους πόλους της μπαταρίας, γιατί υπάρχει κίνδυνος να καταστραφεί κάποιο ηλεκτρονικό εξάρτημά της.
- Μετά την εκκίνηση δεν πρέπει ο κινητήρας να λειτουργεί σε όλες του τις στροφές αλλά η αύξηση στροφών πρέπει να γίνει σταδιακά.
- Για να υπάρχει πλήρης αναρρόφηση της αντλίας θαλάσσης με νερό για την ψύξη, πρέπει η μηχανή να βρίσκεται σε κάθετη θέση προς την θάλασσα.
ΣΩΣΤΗ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ
Μετά από εκατό ώρες λειτουργίας περίπου, ο κινητήρας χρειάζεται έλεγχο.
Μέχρι τότε πρέπει να τηρούνται ορισμένα μέτρα συντήρησής του όπως:
- Τακτικός έλεγχος στάθμης λαδιού και συμπλήρωση όταν απαιτείται.
Σε περίπτωση χρησιμοποίησης μiγματος (βενζίνης – λαδιού) η αναλογία πρέπει να ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές του κατασκευαστή. - Τακτικός έλεγχος τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα της μπαταρίας της μηχανής και αποσύνδεσή της όταν το σκάφος παραμένει σε ακινησία.
- Σχολαστικός έλεγχος των αναρροφήσεων νερού και καθαρισμός τους από τυχόν αντικείμενα που εμποδίζουν την είσοδο νερού για τη ψύξη της μηχανής.
- Τακτικός έλεγχος του φίλτρου βενζίνης και αλλαγή όταν χρειάζεται.
- Τακτικό γρασάρισμα των αρθρώσεων του κινητήρα.
- Ψεκασμός της μηχανής με ειδικό σπρέι που την αδιαβροχοποιεί και κάλυψή της με ειδικό μουσαμά όταν το σκάφος ακινητεί.
- Όταν πρόκειται η μηχανή να μείνει ακίνητη για λίγο καιρό πρέπει να μη μείνουν κατάλοιπα καυσίμου στο καρμπυρατέρ και αυτό επιτυγχάνεται αν αποσυνδεθεί η παροχή καυσίμων και αφεθεί η μηχανή να δουλέψει στο ρελαντi μέχρι εξάντλησης του καυσίμου.
ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ
- Μη πλησιάζετε τα χέρια σας όταν η μηχανή λειτουργεί και είναι ανοικτό το καπάκι της γιατί υπάρχει κίνδυνος να πιαστεί το μανίκι στο βολάν του κινητήρα.
- Μη πιάνετε το μπουζί όταν μιζάρετε τη μηχανή γιατί το ρεύμα είναι υψηλό.
- Μη καπνίζετε όταν βάζετε βενζίνη.
- Μη γεμίζετε πλήρως το ρεζερβουάρ με καύσιμο. Πρέπει να αφεθεί λίγος χώρος για τη διαστολή της βενζίνης από τη θερμότητα.
- Μη βάζετε μπρος τη μηχανή όταν είναι έξω από νερό. Στη καλύτερη περίπτωση θα χαλάσει η τρόμπα του νερού.Η ευαισθησία των εξωλέμβιων κινητήρων είναι μεγάλη, γι’ αυτό υπάρχουν μεγάλε πιθανότητες βλάβης τους με τη λάθος χρήση.
Μερικές απλές βλάβες που μπορούν να εμφανιστούν και μπορούν να αντιμετωπιστούν από το χειριστή του σκάφους είναι οι εξής:
1. Η μηχανή δεν παίρνει μπροστά.
Αυτό οφείλεται σε πολλές αιτίες, οι κυριότερες είναι:
Α. Φραγμένο φίλτρο βενζίνης. Γίνεται έλεγχος αφού ο χειριστής εξακριβώσει μέσα από το βιβλίο του κατασκευαστή αν αυτό βρίσκεται μέσα στην αντλία βενζίνης ή στο καρμπυρατέρ.
Β. Καπνισμένο μπουζί. Στη περίπτωση αυτή, πρέπει να βγει το καπάκι και να γίνει αντικατάσταση στα μπουζί.
Γ. Εμπόδια στη ροή της βενζίνης. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε τρύπα του λαστιχένιου αγωγού της βενζίνης, σε βλάβη της ελαστικής τρόμπας (φούσκας), σε εμπόδιο που κάθεται πάνω στο σωλήνα τροφοδοσίας (π.χ. ντεπόζιτο βενζίνης, βαρύ αντικείμενο, άγκυρα κ.λ.π.).
Συνεπώς πρέπει να γίνει ο αντίστοιχος έλεγχος.
Δ. Τα καλώδια της μπαταρίας και οι ακροδέκτες δεν είναι καλά συνδεδεμένοι ή οι ακροδέκτες είναι υγροί.
Στη τελευταία περίπτωση πρέπει να χρησιμοποιηθεί ειδικό σπρέι ή να γίνει καθαρισμός με πετρέλαιο.
Ε. Υπερχείλιση του καρμπυρατέρ με καύσιμα. Αυτό παρουσιάζεται όταν η μηχανή έχει αφεθεί εκτεθειμένη στον ήλιο ή γερμένη, οπότε με τη πίεση του καυσίμου ανοίγει η βελόνα του καρμπυρατέρ και εισέρχεται καύσιμο στη μηχανή. Για να αποκατασταθεί η βλάβη αυτή πρέπει να διακοπεί η παροχή βενζίνης, να βγουν τα μπουζί, και ο χειριστής να μιζάρει τη μηχανή ώστε να καταναλωθεί η περίσσεια της βενζίνης. Πρέπει βέβαια να προηγηθεί έλεγχος του ρεζερβουάρ και να διαπιστωθεί ότι δεν έχουν τελειώσει τα καύσιμα.
2. Μπούκωμα της μηχανής (σπηλαίωση).
Σύμπτωμα της βλάβης αυτής είναι συνήθως ή αργή κίνηση του σκάφους παρότι η μηχανή δουλεύει στο φούλ. Αυτό μπορεί να οφείλεται στους παρακάτω λόγους:
α. Λειτουργία της προπέλας πολύ έξω, κοντά στην επιφάνεια του νερού.
β. Το σκάφος πλέει με πολύ βυθισμένη πρύμνη λόγω κακής φόρτωσης.
γ. Η προπέλα είναι μπερδεμένη σε φύκια ή σχοινιά κ.λ.π.
δ. Το πτερύγιο της προπέλας είναι σπασμένο ή στρεβλωμένο.
Ο χειριστής οφείλει να εντοπίσει την αιτία της βλάβης αυτής και να ενεργήσει ανάλογα.
3. Αυξομείωση στροφών της μηχανής κατά τη λειτουργία της (σκορτσρίσμστα).
Η ελλιπής τροφοδοσία βενζίνης στη μηχανή είναι ο συνηθισμένος λόγος που παρουσιάζεται αυτή η περίπτωση.
Ο χειριστής οφείλει να κάνει λεπτομερή έλεγχο του κυκλώματος τροφοδοσίας.
4. Υπερθέρμανση της μηχανής.
Συνήθως παρουσιάζεται όταν υπάρχει πρόβλημα στο σύστημα ύπαρξης της μηχανής, δηλαδή απόφραξη των οπών εισροής νερού. Διαπιστώνεται εύκολα γιατί δεν βγαίνει νερό από το στόμιο εισαγωγής.
Ο χειριστής πρέπει να ελέγχει την εξαγωγή νερού κατά τακτά χρονικά διαστήματα, ώστε να διαπιστωθεί άμεσα η διακοπή εξαγωγής και υπερθέρμανσης ώστε να σταματήσει αμέσως, να ανασηκώσει τη μηχανή και να αποφράξει τα στόμια εισαγωγής θαλασσινού νερού ψύξης. Εάν η υπερθέρμανση δεν οφείλεται σ’ αυτό το λόγο, πρέπει να συνεχίσει τη κίνηση του σκάφους με άλλο μέσο (εφεδρική μηχανή – κουπιά) γιατί υπάρχει κίνδυνος καταστροφής της μηχανής.
ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΗΣ ΕΞΩΛΕΜΒΙΑΣ ΜΗΧΑΝΗΣ ΠΡΙΝ ΤΟΝ ΑΠΟΠΛΟY
Όλοι οι χειριστές σκαφών που διαθέτουν εξωλέμβια μηχανή γνωρίζουν πολύ καλά ότι οι συγκεκριμένες μηχανές – τολμώ να πω – είναι κάπως μυγιάγγιχτες και οπωσδήποτε απαιτούν επίβλεψη και σωστό συνδυασμό μεταξύ του ετήσιου service που γίνεται μόνο από τους εξουσιοδοτημένους τεχνικούς , αλλά παράλληλα σημαντική είναι και η δική μας φροντίδα στο θέμα, ώστε να εξασφαλίσουμε ότι η μηχανή μας θα είναι καθ‘ όλα έτοιμη για τις θαλάσσιες εξορμήσεις μας.
Όπως ανέφερα πιο πάνω, είναι πολύ σημαντικό η μηχανή να επιβλέπεται και να συντηρείται μέσα από το ετήσιο service που γίνεται από τους εξουσιοδοτημένους τεχνικούς των εκάστοτε μηχανών όπου ανήκουν. Δεν πρέπει ποτέ να αμελούμε τη διαδικασία αυτή, αφενός γιατί η μηχανή παρακολουθείται και εξασφαλίζουμε τη σωστή λειτουργία της, αφετέρου διότι προλαμβάνουμε μεταγενέστερες τεχνικές ανωμαλίες που ίσως επιφέρουν σοβαρές ζημίες στο μέλλον.
Πέρα όμως από την ετήσια παρακολούθηση και συντήρηση, εμείς, ως χειριστές και ιδιοκτήτες σκαφών, θα πρέπει να ακολουθούμε κάποια βήματα ή, αν θέλετε, διαδικασίες οι οποίες δεν απαιτούν εξειδίκευση, αλλά μάλλον χρόνο, που μέσα από αυτές εξασφαλίζουμε τη σωστή φροντίδα της μηχανής μας· οπωσδήποτε η φροντίδα αυτή αποσκοπεί στο να βρίσκεται αυτή στο πεδίο μάχης για πολλά χρόνια.
– Flushing (εσωτερικό πλύσιμο της μηχανής με γλυκό νερό): αυτή η διαδικασία είναι τόσο απλή αλλά, παράλληλα, πολύ σημαντική για την καλή, μακροχρόνια ζωή της μηχανής, γιατί απομακρύνουμε τα αλάτια από το εσωτερικό της. Αυτή η διαδικασία σίγουρα προτείνεται και από τους κατασκευαστές, ανεξαρτήτως τύπου, δίχρονου ή τετράχρονου, που δουλεύει με ανοικτό κύκλωμα ψύξης. Για τις μηχανές με κλειστό κύκλωμα ψύξης δεν απαιτείται η διαδικασία αυτή. Το πλύσιμο επιτυγχάνεται είτε από τις ειδικές βεντούζες που εφαρμόζουν στις πλευρές του ποδαριού, είτε με την ειδική υποδοχή της μάνικας που βρίσκεται χαμηλά στον κορμό της.
Κάποιοι κατασκευαστές υποστηρίζουν ότι το πλύσιμο εξασφαλίζεται καλύτερα εν λειτουργία, με χαμηλές στροφές της μηχανής, και άλλοι με σβηστή μηχανή. Καλό θα είναι να συμβουλευτείτε τον τεχνικό σας για να σας καθοδηγήσει σωστά. Το σίγουρο είναι το πλύσιμο να γίνεται πάντα όταν η μηχανή μας είναι ακόμη ζεστή, έτσι εξασφαλίζουμε ότι τα αλάτια θα αποκολληθούν εύκολα από εσωτερικό της.
– Κατά τακτά χρονικά διαστήματα καλό θα είναι να ανοίγουμε το κουβούκλιο (καπάκι) της μηχανής και να καθαρίζονται όλα τα μηχανικά μέρη της με αντισκουριακό
Απαραίτητο είναι να καθαρίζονται πολύ καλά τα κάτω μέρη, εκεί δηλαδή όπου μπορεί να εντοπιστούν λαδιές, ακαθαρσίες και αλάτια που προέρχονται από τη συνεχή λειτουργία της μηχανής μας. Τέλος, ένα καλό ξέπλυμα με γλυκό νερό πριν το κλείσιμο, χωρίς να υπάρχει ο φόβος βραχυκυκλώματος από τα διάφορα καλώδια, αφού αυτά είναι κατασκευαστικά προστατευμένα από εισροή νερού.
– Να γίνεται οπτικός έλεγχος σε όλο το ηλεκτρικό κύκλωμα· τυχόν απώλειες θα πρέπει άμεσα να επιδιορθώνονται. Επίσης, σημαντικό είναι να γνωρίζει ο χειριστής τα σημεία των ηλεκτρικών ασφαλειών-fuse panel και να είναι σε θέση να αντικαταστήσει οποιαδήποτε καμένη ασφάλεια. Γι’ αυτό θα πρέπει πάντα να υπάρχουν αμοιβές ασφάλειες στο σκάφος, και σίγουρα σε σημείο όπου προστατεύονται από υγρασίες.
– Οι μπαταρίες θα πρέπει να βρίσκονται πάντα σε καλή κατάσταση. Για τους κλειστούς τύπους δεν χρειάζονται και πολλά πράγματα παρά μόνο συχνή επιθεώρηση ότι οι μπαταρίες είναι φορτισμένες και αποδίδουν σωστά. Για τους ανοικτούς τύπους θα πρέπει σε τακτά χρονικά διαστήματα να ελέγχουμε τη στάθμη των υγρών και να συμπληρώνουμε όποτε χρειάζεται. Λίγο γράσο στους πόλους και στους δυο τύπους είναι αναγκαίο ώστε να εξασφαλίσουμε την καλή κατάσταση των πόλων και των παρελκομένων τους.
Τακτικός έλεγχος της στάθμης του λαδιού και της ποιότητας. Βασικό είναι, όταν κατά τον έλεγχο διαπιστώσουμε ασυνήθιστο χρώμα, εντοπίσουμε υγρασία ή ασυνήθιστη απώλεια λαδιού, να απευθυνθούμε άμεσα στον τεχνικό μας.
Οπτικός έλεγχος της φτερωτής (impeller)
Το μηχανικό μέρος που ευθύνεται για τη σωστή ψύξη της μηχανής. Θα πρέπει, λοιπόν, να ελέγχουμε τα πτερύγια, και τυχόν παραμορφώσεις να αναφέρονται στον μηχανικό. Οπωσδήποτε το impeller ελέγχεται κατά την ετήσια επιθεώρηση. Αυτό όμως δεν πρέπει να μας καθησυχάζει, γιατί μετά από μια πλεύση σε ρηχά νερά, ο κίνδυνος αναρρόφησης άμμου θα προξενούσε ζημιά στο impeller.
– Καλό είναι το σβήσιμο μιας μηχανής να γίνεται εφόσον αποκόψουμε την εισαγωγή καυσίμου και αφήσουμε τη μηχανή να δουλέψει μέχρι αυτή να σταματήσει από μόνη της. Έτσι εξασφαλίζουμε ότι οι ακαθαρσίες του καυσίμου μέσα στα σωληνάκια που δημιουργούν τεχνικά προβλήματα θα είναι αμελητέες.
– Το ποδάρι της μηχανής θα πρέπει να βρίσκεται εκτός της θαλάσσης, όταν φυσικά δεν χρησιμοποιείται η μηχανή. Με αυτήν την τακτική εξασφαλίζεται η μείωση του κινδύνου της ηλεκτρόλυσης. Η ηλεκτρόλυση, με απλά λόγια, είναι το φαινόμενο διάβρωσης μεταλλικών επιφανειών. Βέβαια, το πρόβλημα αντισταθμίζεται με την καθοδική προστασία, δηλαδή με την τοποθέτηση ανοδίων ψευδαργύρου στα διάφορα βρεχάμενα μέρη της μηχανής. Καλό είναι, όμως, να διατηρούμε το ποδάρι της μηχανής μας όσο το δυνατό στεγνότερο.
ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΠΡΙΝ ΤΟΝ ΑΠΟΠΛΟΥ
- Μια εφεδρική προπέλα, συνοδευόμενη με τον σχετικό πείρο και το παξιμάδι της, θα πρέπει να βρίσκεται πάντα στο σκάφος. Η απώλεια της προπέλας για οποιονδήποτε λόγο επιφέρει δυσάρεστες συνέπειες.
- Θα πρέπει οι χειριστές να είναι σε θέση να γνωρίζουν τη διαδικασία εκκίνησης της μηχανής τους με τον εφεδρικό τρόπο (κορδόνι), εφόσον το κεντρικό σύστημα εκκίνησης έχει βλάβη. Φυσικά, το κορδόνι θα πρέπει να βρίσκεται πάντα μέσα στο σκάφος. Η διαδικασία αυτή αναφέρεται μόνο στις μηχανές μικρού κυβισμού.
- Να υπάρχουν πάντοτε στο σκάφος τα εργαλεία που αφορούν τη μηχανή μας, καθώς επίσης και το εγχειρίδιο του κατασκευαστή, που σίγουρο είναι ότι θα μας βοηθήσει σε μια έκτακτη ανάγκη.
